منبع تغذیه به عنوان قلب تپنده سیستم دوربین‌های مداربسته به حساب می‌آید. وظیفه منبع تغذیه تامین ولتاژ و جریان پایدار است تا بتواند دوربین‌ها، تجهیزات جانبی و دستگاه‌های ضبط تصویر عملکرد صحیحی داشته باشند.
خراب شدن منبع تغذیه می‌تواند عملکرد کل سیستم نظارتی را مختل کرده و امنیت محیط را به خطر بیندازد. کسانی که با دوربین‌های مداربسته سر و کار دارند، باید در ارتباط با منابع تغذیه آشنایی اولیه داشته باشند تا بتوانند علل خرابی و روش‌های عیب یابی و تعمیر رایج آنها را بلد باشند.
در این مقاله قصد داریم در ارتباط با انواع منبع تغذیه که در دوربین‌های مداربسته به کار می‌رود صحبت کرده و در ارتباط با تعمیر آنها به نکات مهمی اشاره کنیم.
انواع رایج منابع تغذیه دوربین مداربسته
منبع تغذیه دوربین‌های مداربسته را بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم بندی می‌کنند که در ادامه به آنها می‌خواهیم اشاره کنیم:
بر اساس نوع خروجی
نوع خروجی دوربین‌های مداربسته در دو نوع DC با جریان مستقیم و AC با جریان متناوب است که هر کدام عملکرد خاصی دارند.
منابع تغذیه DC (جریان مستقیم
رایج‌ترین نوع منبع تغذیه که برای دوربین‌های مداربسته به کار می‌رود، جریان مستقیم DC است. اکثر دوربین‌ها و دستگاه‌های ضبط تصویر با ولتاژ DC کار می‌کنند که معمولاً مقدار آن ۱۲ یا ۲۴ ولت است. این منبع تغذیه می‌تواند ولتاژ AC و یا همان برق شهری را به ولتاژ DC مورد نیاز دستگاه‌ها تبدیل کند.
منابع تغذیه AC (جریان متناوب
در سیستم‌های قدیمی‌تر و در برخی دوربین‌های خاص از ولتاژ AC استفاده می‌کنند، این منابع تغذیه معمولاً ولتاژ AC ورودی را تغییر می‌دهند. یعنی مقدار آن را افزایش یا کاهش می‌دهند، اما نوع جریان را تغییر نمی‌دهند.
بر اساس ساختار
نوع دیگری از تقسیم بندی بر اساس ساختار منبع تغذیه است که آنها را بر دو نوع خطی و سوئیچینگ تقسیم بندی می‌کنند.
منابع تغذیه خطی
این منبع تغذیه ساختار ساده‌تری دارد و برای کاهش ولتاژ AC از یک ترانسفورماتور بزرگ، یک مدار یک سوساز برای تبدیل کردن AC به DC و یک مدار تنظیم کننده برای تثبیت ولتاژ خروجی استفاده می‌کنند.
این منبع تغذیه معمولاً بزرگتر و سنگین‌تر بوده و نسبت به منبع تغذیه سوئیچینگ بازدهی کمتری دارد، اما نوزهای کمتری هم می‌تواند تولید کند.
منابع تغذیه سوئیچینگ
این نوع از مدارهای الکتریکی پیچیده‌تری برای تبدیل ولتاژ‌ها استفاده می‌کنند. آنها در فرکانس‌های بالا جریان را به طور سریع سوئیچ کرده و باعث تبدیل ولتاژ AC به DC می‌شود.
منبع تغذیه سوئیچینگ معمولاً کوچکتر، سبک‌تر و بازدهی بالاتری دارد و از طرفی گرمای کمتری هم تولید می‌کند. اما در این نوع منبع تغذیه نویزهای الکترومغناطیسی بیشتری تولید می‌شود. امروزه اکثر منابع تغذیه دوربین‌های مداربسته از نوع سوئیچینگ می‌باشند.
بر اساس کاربرد
کاربرد منبع تغذیه به چند شکل می‌باشد که هر کدام از آنها برای دستگاه‌های خاصی به کار می‌روند و در صنایع مختلفی می‌توان از آنها استفاده کرد.
منابع تغذیه مرکزی
منبع تغذیه مرکزی برای تامین برق چندین دوربین و یا چندین دستگاه استفاده می‌شود. معمولاً این منبع تغذیه چندین خروجی با جریان‌های مختلف دارد. ممکن است که برای هر خروجی فیوز و یا محافظ‌های جداگانه‌ای داشته باشد.
منابع تغذیه تکی
منبع تغذیه تکی برای یک دوربین و یا یک دستگاه به طور جداگانه به کار می‌رود. معمولاً اندازه آنها کوچک و جمع و جور است و مستقیماً به دوربین و یا به آداپتورهای دیواری وصل می‌شود.
منابع تغذیه صنعتی
این منبع تغذیه برای محیط‌های صنعتی که شرایط سخت‌تری دارند، طراحی می‌شوند. منابع تغذیه صنعتی استحکام و پایداری بیشتری دارد.
منابع تغذیه PoE
منبع تغذیه می‌تواند برق و داده را از طریق کابل شبکه اترنت به دوربین‌ها انتقال دهد. این فناوری دیگر نیازی به کابل کشی جداگانه برق ندارد و باعث شده که نصب آن آسان‌تر شود. منبع تغذیه POE را می‌توانید به صورت سوئیچ‌های POE و یا انژکتورهای POE مشاهده کنید.
علل رایج خرابی منابع تغذیه دوربین مداربسته
خرابی منبع تغذیه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که با همدیگر بررسی می‌کنیم. زمانی که نوسانات برق وجود داشته باشد، یعنی ولتاژ برق شهری دچار افزایش یا کاهش ناگهانی شود، در این صورت می‌تواند به قطعات داخلی منبع تغذیه آسیب وارد کند.
متصل شدن تعداد زیادی دوربین و یا دستگاه که مصرف جریان بالایی دارند به یک منبع تغذیه و که ظرفیت محدودی دارد، می‌تواند باعث سوختن قطعات آن شود. دمای نامناسب محیط یا قرار گرفتن دستگاه در معرض نور مستقیم خورشید، همچنین کارکرد طولانی مدت دستگاه در دمای بالا تماماً عواملی هستند که می‌تواند باعث خراب شدن قطعات الکترونیکی شود.
زمانی که سیم‌های ورودی یا خروجی شل شده و یا قطع شو، د می‌تواند باعث عملکرد ناپایدار و یا عدم تغذیه منبع تغذیه شود. با گذشت زمان قطعات الکترونیکی داخل منبع تغذیه به تدریج فرسوده شده و از کار می‌افتند. مخصوصاً خازن‌ها و دیودها بیشتر در معرض این آسیب‌ها قرار دارند.
افتادن ضربه و یا نفوذ آب و گرد و غبار می‌تواند به منبع تغذیه آسیب برساند. خرابی خود قطعات الکترونیکی در داخل منبع تغذیه از عوامل دیگری است که باعث از کار افتادن آن می‌شود.
ابزار مورد نیاز برای تعمیر منابع تغذیه
برای عیب یابی و تعمیر منبع تغذیه دوربین‌های مداربسته به ابزارهای احتیاج خواهیم داشت که در ادامه به آنها می‌خواهیم اشاره کنیم.
- برای اندازه‌گیری ولتاژ جریان مقاومت و تست اتصال کوتاه شما به مولتی متر دیجیتال نیاز دارید.
- در صورتی که نیاز است شکل امواج مورد بررسی قرار بگیرد، به اسیلوسکوپ نیاز خواهید داشت.
- برای جدا کردن زا متصل کردن قطعات الکترونیکی هویه و سیم لحیم لازم است.
- برای برداشتن خلاء اضافی هنگام جدا کردن قطعات به قلع کش و یا پمپ قلع نیاز دارید.
- برای باز و بسته کردن پیچ‌های منبع تغذیه، پیچ گوشتی‌های مختلفی باید در دسترس شما قرار بگیرد.
- برای کار با سیم‌ها و قطعات کوچک نیاز به سیم چین و دم باریک دارید.
- برای بررسی کردن دقیق قطعات و اتصالات به ذره بین نیاز دارید.
- منبع تغذیه دیگر برای تست کردن قطعات و مدارهای جداگانه به کار می‌رود.
- اسپری تمیز کننده مدار برای تمیز کردن برد الکترونیکی از هرگونه گرد و غبار و آلودگی استفاده می‌شود.
- فیوز جایگزین برای در هنگام سوختن فیوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بهتر است قطعات الکترونیکی جایگزین مثل ترانزیستور، خازن یا دیود را داشته باشید تا در صورت خرابی قطعات آنها را جایگزین کنید.
- دستکش‌های آنتی استاتیک برای جلوگیری از آسیب رساندن به قطعات حساس به الکتریسیته ساکن مورد نیاز است.
- برای محافظت از چشم در برابر پاشیدن قلع و یا ذرات دیگر باید از عینک‌های محافظ استفاده کنید.
مراحل اساسی تعمیر منابع تغذیه دوربین مداربسته
تعمیر منابع تغذیه یعنی کار با ولتاژ‌های خطرناک که اگر تجربه کافی در زمینه الکترونیک نداشته باشید، بهتر است از اقدام خودران خودداری کرده و کار را به یک فرد متخصص واگذار کنید.
قبل از انککه هرگونه تعمیری را شروع کنید، منبع تغذیه را از برق جدا کنید و مطمئن باشید که خازن‌های داخلی آن تخلیه شده‌اند.
بررسی اولیه و عیب‌یابی
منبع تغذیه را از نظر هرگونه آسیب فیزیکی مثل سوختگی، ترک خوردگی و یا بادکردگی خازن‌ها یا نشتی مورد بررسی قرار دهید. مطمئن باشید که سیم های ورودی و خروجی به درستی و محکم متصل شده‌اند.
اگر منبع تغذیه کاملا خاموش است، ابتدا فیوز ورودی را با مولتی متر تست کنید. فیوز سوخته آن را با فیوز همون مشخصات جایگزین کنید. اگر فیوز بلافاصله بعد از تعویض دوباره سوخت، احتمال آن وجود دارد که در مدار مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد.
هنگام استفاده از مولتی متر، باید ولتاژ خروجی منبع تغذیه را در حالت بدون بار و یا بار اندازه‌گیری کنید. اگر ولتاژ خروجی صفر باشد و یا با مقداری که انتظار دارید تفاوت زیادی داشته باشد، احتمال آن وجود دارد که در مدار داخلی منبع تغذیه مشکلی به وجود آمده است.
عیب‌یابی در سطح قطعات (نیاز به دانش الکترونیک
خازن‌های الکترولیتی به خاطر نوسانات ولتاژ و یا فرسودگی بیشتر در معرض خراب شدن قرار دارند و جزو رایج‌ترین قطعات خراب در منابع تغذیه به حساب می‌آیند. خازن های باد کرده، نشتی داده و یا تغییر شکل یافته را باید شناسایی کنید.
شما می‌توانید ظرفیت خازن‌ها را با استفاده از مولتی متر در حالت خازن سنج مورد تست و بررسی قرار دهید. دیودها وظیفه یکسوسازی ولتاژ AC به DC را به عهده دارد. شما باید با استفاده از مولتی متر و در حالت تست دیودها را بررسی کنید.
دیودهایی که اتصال کوتاه و یا باز دارند را تعویض کنید. ترانزیستورها قطعاتی هستند که در تنظیم ولتاژ و جریان در منابع تغذیه سوئیچینگ نقش کلیدی دارند. شما با استفاده از مولتی متر باید در حالت تست دیود و یا ترانزیستورها را بررسی کنید.
ACها وظیفه کنترل فرکانس سوئیچینگ و همچنین تنظیم ولتاژ خروجی را دارند. معمولاً تشخیص خرابی این ACها دشوار است و لازم است که مدارهای اطراف را مورد بررسی قرار دهید.
اگرچه خرابی این قطعات کمتر اتفاق می‌افتد، اما در صورتی که سوختگی و یا تغییر رنگی مشاهده کردید بهتر است که آن را تست کرده و در صورت نیاز آن را تعویض کنید.
مراحل تعمیر
- بعد از آنکه قطعه خراب تشخیص داده شد، با استفاده از هویه و قلمکش آن را از برد الکترونیکی جدا کنید.
- باید دقت داشته باشید که به پایه‌های قطعات مجاور و به برد آسیبی وارد نشود.
- محل لحیم کاری قطعه جدید را با استفاده از اسپری تمیز کننده مدار و یا قلعه کش تمیز کنید.
- قطعه جایگزینی که تهیه کرده‌اید را باید همان مشخصات قطعه قبلی را داشته باشد و در محل قبلی آن را قرار دهید.
- مطمئن باشید که پایه‌های آن به درستی در سوراخ‌های برد قرار می‌گیرد.
- قطعه جدید را به برد لحیم کاری کنید. سعی کنید از قلع در مقدار مناسبی استفاده کنید و از ایجاد اتصال کوتاه بین پایه‌ها جلوگیری شود.
- بعد از لحیم کاری اتصالات را از نظر کیفیت و یا عدم وجود اتصال کوتاه به طور کامل بررسی کنید.
تست و مونتاژ نهایی
بعد از آنکه فرایند تعمیر تمام شد، منبع تغذیه را بدون اتصال به دوربین و یا دستگاه به برق وصل کنید. در این زمان ولتاژ خروجی را با استفاده از مولتی متر اندازه بگیرید. مطمئن شوید که در محدوده‌ای که انتظار دارید، ولتاژ مقدار پایداری دارد.
در صورتی که در تست بدون بار موفق شدید، منبع تغذیه را به یک دوربین و یا دستگاه مشابه وصل کرده و آن را در طی مدت کوتاه زیر نظر داشته باشید. بعد از آنکه از عملکرد صحیح آن مطمئن شدید، قطعات منبع تغذیه را دوباره در داخل محفظه قرار داده و پیچ‌های آن را ببندید.
نکات مهم در تعمیر منابع تغذیه
- همیشه قبل از اینکه اقدام به تعمیر کنید، منبع تغذیه را از برق جدا کنید.
- برای تعمیر از ابزارهای مناسب و با کیفیت استفاده کنید.
- در هنگام لحیم کاری دقت کنید که از ایجاد اتصال کوتاه جلوگیری شود.
- قطعه ای که جایگزین می‌کنید، باید دقیقاً با قطعات اصلی همخوانی داشته باشد.
- اگر تجربه کافی برای تعمیر ندارید، حتماً فرایند تعمیر را به یک فرد متخصص واگذار کنید.
- بعد از تعمیر، عملکرد منبع تغذیه را به طور کامل تست کنید.
جایگزینی در مقابل تعمیر
در برخی موارد تعمیر کردن منبع تغذیه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و یا اصلاً نمی‌توانید آن را دیگر تعمیر کنید. گاهی اوقات منبع تغذیه آسیب دیدگی‌های جدی دارد و یا قطعات جایگزین دیگر به راحتی در دسترس نیست.
برخی مواقع هزینه تعمیر خیلی بالاست و جایگزینی منبع تغذیه برای شما به صرفه‌تر است. هنگام خرید منبع تغذیه جدید باید به ولتاژ و جریان خروجی که دوربین نیاز دارد توجه کنید و متناسب با توان آن منبع تغذیه را انتخاب نمایید.
نتیجه‌گیری
تعمیر منبع تغذیه دوربین‌های مداربسته به دانش الکترونیک مهارت در کار با ابزارات و رعایت کردن نکات ایمنی نیاز دارد. شما باید انواع منبع تغذیه را بشناسید، سپس علل رایج خرابی و مراحل عیب یابی و تعمیر آنها را بدانید.
تکنسین ها و افراد متخصص می‌توانند به خوبی این کار را انجام دهند. اگر در ارتباط با تعمیر دوربین‌های مداربسته و منبع تغذیه آنها دانش اطلاعات کافی ندارید، سعی کنید انجام آن را به افراد متخصص بسپارید.
در برابر آسیب بیشتر به تجهیزات و یا خطرات احتمالی مراقبت کنید. نگهداری صحیح، جلوگیری از اضافه بار و محافظت دوربین در برابر نوسانات برق از عواملی هستند که می‌تواند عمر منبع تغذیه را بیشتر کرده و از خرابی ناگهانی آنها جلوگیری کند.